Yahudiler için hangisi daha kötü: Cadılar Bayramı mı yoksa Noel mi?

Balkabağından Yapılan Cadılar Bayramı Fenerleri

Foto: William Warby

Yahudiler için hangisi  daha kötü: Cadılar Bayramı mı yoksa Noel mi?

 Çeviren: Ercan Caner

31 Ekim ve 25 Aralık günleri Hristiyan dünyasında sırasıyla ‘‘Cadılar Bayramı’’ ve ‘‘Noel’’ olarak kutlanmaktadır. Her sene sonbahar döneminde, Yahudi basını ve online tartışma programlarında, çocukların ‘‘şaka ya da şekerleme’’ oyununa katılmaları veya iş arkadaşınızın Noel yemeğine katılmanın uygun olup olmadığı tartışılmaktadır. Bu  tartışmaların Ortodoks Yahudiler aaçısından hiç bir anlamı bulunmamaktadır. Fakat İsrail dışında yaşayan diğer Yahudiler, bu iki tarihte hayatlarının en büyük kızgınlıklarını yaşamaktadırlar. Bu yazının amacı hangi  tarihin, sağlıklı düşünen ve kendini bilen Yahudi aileleri için daha iyi  olduğunu değil, aksine iki  günden hangisinin daha kötü olduğunu ortaya koymaktır.

Ya da, daha yumuşak bir ifadeyle, bu yazının amacı; iki  tarihten hangisinin bir Yahudi açısından daha aykırı olduğunu tartışmaktır; All Hallows’ Eve (Bütün Azizler Günü) gününü mü, ya da annesinin Tanrı ile flört ettiği söylenen adamın doğum gününü kutlamak mı.

Satürnalya Festivali

Hem Cadılar Bayramı hem de Noel kutlamalarının putperest/pagan gelenekleriyle derin bağlantıları bulunmaktadır. Cadılar Bayramı, eskiden Gal ve Britanyalı papazlar tarafından, yaz hasat döneminin bitiminde, meyveler ve içeceklerle kutlanan bir Kelt bayramıdır. Noel ise, 25 Aralık tarihindeki kış dönümünde, Satürnalya Festivali[1] ve güneş tanrısının doğumunun kutlandığı bir Roma bayramıdır.

Yani her iki kutlama da pagan bayramları olarak başlamış ve Katolik Kilisesi tarafından alınarak kutsallaştırılan ve Hristiyanlığa adapte edilen kutlamalardır. Fakat Hristiyan kilisesi ne yaparsa yapsın her iki tarihin de iğrenç köklerini[2] silmede başarılı olamamıştır.

Diğer bir ifadeyle Yahudilerin birçoğu, kendilerinden hem pagan hem de Hristiyan değerlerinin kutlandığı bir etkinliğe katılmaları istendiğinde bunu kesinlikle kabul etmeyeceklerdir. Problem her iki  günün de ABD’de yaşayan Yahudilere, iyi bir şeymiş gibi yutturulmasıdır. MyJewishLearning isimli web sitesinde Yahudi bir yazar; ‘‘Anaokuluna giderken yaşadığım en güzel hatıralardan bir tanesi okulda kutlanan Cadılar bayramıydı. Wilma Flintsone kıyafetimle odadan odaya gururla yürüyerek Cadılar Bayramı geçit törenine katıldım. Olayın beklentisi karşı konulmazdı, heyecan doluydu ve iddia edildiği uğursuzluktan başka her şeydi. Cadılar Bayramına katılmanın, şeytana dua etmek anlamına geleceğini savunmak, Tylenol haplarının bağımlılık yapacağını iddia etmekle eşdeğerdir’’ sözlerini sarf edebilmiştir.

Tüyler Ürperten Bir Cadılar Bayramı Kompozisyonu

Chabad.org sitesinde yazan Rabbi Tzvi Freeman, Yahudi okuyucularına, bir Yahudi bayramı olan, çocukların güzel elbiselerini giydikleri ve partilere katıldıkları Purim[3] bayramını hatırlatmaktadır. Fakat Purim ile Cadılar Bayramı arasındaki fark nedir, iki kutlama arasındaki farklar; bağış yapmak yerine tehdit etmek, neşelendirmek yerine korkutmak ve tarihi anlamları olan güzel elbiseler yerine şeytani yaratık kılıklarına bürünmektir.

ReformJudaism.org web sitesi  de tıpkı Chabad.org web sitesi  gibi okuyucularına Purim bayramını hatırlatmakta ve Cadılar Bayramının Yahudilikle alakası olmadığı ve uğursuz temelleri hakkında bilgiler sunmaktadır. Aileleri Cadılar Bayramını kutlama konusunda tartışmaya davet etmekte ve onlara, bu bayramda ne kadar para harcamaya hazır olduklarını sormaktadır. Sitenin önerileri arasında, almak yerine, kapınıza gelenlere bir şeyler sunmanın verdiği dayanılmaz mutluluk, önceki  yılın kostümlerinin ihtiyacı olanlara verilmesi ve kapının önüne bir sadaka kutusu koyularak, kapıyı her çalan için bir miktar para atılması yer almaktadır.

İğrenç bir Cadılar Bayramı yiyeceği – Zombi  Ağzı Keki

Gelelim Cadılar Bayramından çok daha fazla saygı duyulan Noel kutlamasına. Yahudi web siteleri ziyaret edildiğinde, her ikisinin tarihsel temelleri Hristiyanlaştıran pagan gelenekleri olsa da Noel’e, Cadılar Bayramı kadar tolerans gösteren bir Yahudi sitesine rastlanması mümkün değildir.

New York’un 92. Caddesinde yaşayan Rabbi Jen E. Krause, 2013 yılında Time Magazine dergisine verdiği röportajda, Yahudilerin Noel yerine Hanukkah’ı[4] kutlamalarını tercih ettiğini ifade etmiştir. ABD’li Yahudilerin dışlanmak istememelerini anlayabildiğini söyleyen Krause; ‘‘Amerikan Yahudileri için Noeli kutlamamak, hemen hemen İşçi Bayramı, Şehitleri Anma Günü veya 4 Temmuz Bağımsızlık Gününü kutlamamak anlamına gelmektedir’’ şeklinde sözlerini sürdürmüştür.

About.com sitesi Hahamlar Arası Dinler Kısmına sorulan bir soruda, Hristiyan bir erkekle evli olan, çocukları da olan bir Yahudi kadın, eşinin ailesi tarafından Noel yemeğine katılma yönündeki davet nedeniyle zor durumda kaldığını, çocuklarına Noel kutlamasının, büyük baba ve anneleri tarafından her zaman yapılan bir şey olduğunu ve kutlamalarında onlara yardım etmekten mutluluk duyacaklarını anlattığını, ama bir Yahudi ailesi olduklarını da vurguladığını ifade ederek, site yöneticilerine fikirlerini sormakta ve bir Yahudi ailesinin Noele karşı tutumunun nasıl olması gerektiğini öğrenmek istemektedir.

Noel Kutlamaları ve Sarhoşlar

Sitenin verdiği cevap ne yazık ki büyük bir kandırmacadan başka bir şey değildir: ‘‘Eşinizin ailesi sizden ve ailenizden bir kilisedeki törene katılmanızı talep etmemekte ve çocuklarınıza Hristiyan inancını benimsetme yönünde bir baskı uygulamamaktadır. Görünen o ki, eşinizin ailesi, sadece Noel yemeğinde bir  araya gelmek ve mutluluk ile sevinçlerini  paylaşmak istiyorlar. Bu iyi bir şeydir ve sizin tarafınızdan açık ve net bir şekilde benimsenmeli ve kabul edilmelidir. Çocuklarınıza doğruyu öğretmek için hayat size nadir olarak böylesine zengin ve örnek fırsatlar sunacaktır.’’

Amerikan Yahudilerinin, Amerikan popüler kültürünün onlara dayattığı Hristiyan ideolojisinden kurtulabilmeleri için sadece tek bir kaçış yolu bulunmaktadır: uzak durmak. Eğer Noel’in kutlanamayacak kadar kötü olduğunu, ama Cadılar Bayramının kutlanabileceğini düşünüyor iseniz muhtemelen haksızsınız. Bu iki domuzu da rujla boyamanız imkânsızdır, fakat Noel ve Cadılar Bayramı arasındaki, hangisinin daha kötü olduğu yönündeki rekabette, Cadılar Bayramı kolayca kazanacaktır. Neden mi? Çünkü  tehlikeli  görünmemektedir.

İlginç bir şekilde, birçok Amerikalı Hristiyan, bunların Hristiyan geleneklerinden ziyade pagan gelenekleri olduğundan hareketle, her iki bayramdan da uzak durmaktadırlar. Biz Yahudiler de, en azından Evanjelist komşularımız kadar tutarlı olamaz mıyız?

Yazar Hakkında: JNi.Media, yayınlarında yüksek kalitede Yahudi odaklı içerikler sunan editör ve yayıncıları barındırmaktadır.

Çevirenin Notları: Yazıda ifade edilen düşünceler, tamamen JNi.Media’nın düşüncelerini yansıtmaktadır. Yazının çevrilmesi, çevirenin yazıdaki düşünceleri paylaştığı anlamına gelmemektedir. Yazının çevrilmesindeki amaç: bağnaz ve dogmatik düşüncelerin yaklaşımlarındaki sığlığı ve çapsızlığı ve de mantıksızlığı İngilizce bilmeyen okurlara yansıtabilmektir. Yazının orijinaline aşağıdaki linkten erişebilirsiniz.

http://www.jewishpress.com/news/breaking-news/which-is-worse-for-jews-halloween-or-christmas/2016/10/31/

[1] Her ne kadar Roma Paganizmindeki Satürn, Yunan Mitolojisinde Kronos ile aynı motif olsa da Satürnalya Festivali, gerek yamyamlık gerekse toplu seks kutlamalarıyla Antik Yunan dönemindeki Dionysos Şenlikleri‘ne çok benzemektedir-Vikipedi. 

[2] Festival boyunca kumar ve toplu sekse izin verilmiştir. Bu bazen homoseksüel yönelimler, bazen pedofili, bazen de ensest kutlamalar şeklinde görülmüştür-Vikipedi.

[3] Purim, Yahudi takvimindeki en neşeli bayramlardan bir tanesidir. Yahudilerin eski İran’da yok edilmekten kurtulmalarını kutlar. Purim genellikle Mart ayına düşen, Yahudi takvimindeki Adar ayının 14’üncü gününde kutlanır. http://www.turkyahudileri.com

[4] Hanuka, İbrani takvimine göre Kislev’in 25. günü başlayıp sekiz gün süren bir Musevi bayramı. Ayrıca “Işık Bayramı” ya da “Yeniden Adanma Bayramı” olarak da anılır. Hanukkah sözcüğü İbranice “adama, ithaf etmek” anlamlarına gelir- Vikipedi.