Yaz Saati Uygulaması

Ülkemizde uygulamasının yapıldığı uzun yıllar boyunca Yaz Saati ve Kış Saati Uygulamaları sonucunda bu ülkenin resmi belgelerinde milyar kilovatsaatler düzeyinde elektrik enerjisi tasarruf rakamları yer almış ve bu rakamlar medyada çarşaf çarşaf yayınlanmıştır. Bu tespitler ve yayınların, on yıllar boyunca halkın “kandırılması” amacıyla yapıldığını mı kabul edeceğiz? Yoksa, bugün yapıldığı gibi. Yaz Saati ve Kış Saatinin birlikte uygulanması “Enerji tasarrufu sağlamaz, aksine enerji israfına yol açar” diyenlere mi inanacağız.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 28 Mayıs 2024

Yaz saati uygulaması geleneğini 1784 yılında ilk başlatan Benjamin Franklin’dir ve şaka olarak ortaya attığı konseptin ciddiye alınacağını aklına dahi getirmemiştir.

Fransa’da büyükelçilik görevi esnasında The Journal of Paris’e bir mektup yazar. Mektubunda üç gündür kendi gözleriyle güneşin sabahın altısında doğduğunu gözlemlediğini ve kâr etmek için insanların güneşle birlikte kalkmaları ve onunla birlikte yatmaları gerektiğini söylemektedir.

Şaka gibi görünüyor olsa da büyükelçi oldukça ciddidir ve çok geçmeden yaklaşımı ciddi bir düşünceye dönüşür.

Yaz saati uygulaması resmi olarak 1966 yıllında kanunlaşır. İlginç ve komik olaylar da gerçekleşir. 1960’ların Minnesota’sında 18 katlı bir binanın dokuz katında çalışanlar yaz saati uygulamasına uyarken, diğer dokuz kattaki çalışanlar uymamaktadır.

Batı Virginia’daki Moundsville’den  Ohio eyaletindeki Steubenville kentine giden otobüs yolcuları, sadece 35 mil uzunluğundaki yolda tam yedi kez saatlerini ayarlamak zorundaydılar.

1921 yıllında işlediği bir suçtan idam cezasına çarptırılan Sam Cardinelli’nin aklına güzel bir fikir gelir ve infaz saatinin tam olarak ne zaman olduğunu sorar. Kendisine Nisan 15, Cuma günü olduğu söylendiğinde tam olarak hangi saat dilimine göre infaz edileceğini sorar. Chicago zamanı yanıtını alınca,  hayatından bir saat çalındığını, öldükten sonra bunun bir anlamı olmadığını bilse de Cuma sabahı açısından kendisi için önemli olduğu konusunda ısrarcı olur. Kendi infazına yürüyerek gitmeyi reddeden ve sandalye ile birlikte asılan Cardinelli sonunda bir saat daha uzun yaşar.

Akıllı bir Amerikalı ise Vietnam savaşına gideceklerin doğum tarihlerine göre kurayla belirlendiği zamanlarda kurada çıkınca sonuca itiraz etmiştir. Adam seçilen tarihteki gün, gece yarısından sadece birkaç dakika sonra dünyaya geldiği için savaşa gitmekten kurtulmuştur.

ABD’nin 1966 yılında yasalaştırdığı yaz saati uygulaması günümüzde, Türkiye dâhil birçok Afrika ve Asya ülkesinde uygulanmamaktadır.

Türkiye`de 1973 yılından 2016 yılına kadar yapılan bilimsel açıklamalara göre kış ve yaz saati uygulamasının ülkemizin enerji tasarrufuna katkı sağladığı açıklanırken, 2016 yılında bunun tam tersi bir açıklama ile kış saati uygulamasından vazgeçilmesi halinde daha fazla tasarruf edileceği söylenmeye başlanmıştır.

Taban tabana zıt olan son tezi o günden bu yana doğrulayan bir çalışma mevcut değildir. Sadece İTÜ`nün sonuçlarına göre yüzde 1,95`lik tasarruf sağlandığı açıklansa da, bu diğer bilimsel çalışmalarla teyit edilememiştir.