Yeltsin Nasıl Kazandı?

Kazanılana kadar hiç bir seçim çantada keklik değildir. Çantada olan sadece düz ovada avlanan kekliktir.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 25 Mart 2022 – Güncelleme: 22.12.2023

Amerikalı danışmanların Yeltsin’in kazanmasına nasıl yardım ettiklerinin gizli öyküsü

Rusya Federasyonu’nun demokratik yolla seçilen ilk devlet başkanı olan Boris Yeltsin, 10 Temmuz 1991 günü başlayan ilk dönemini tamamladıktan sonra, 03 Temmuz 1996 tarihinde rakibi Gennady Zyuganov’u geçerek ikinci devlet başkanlığı dönemine başlamıştır.

İlk turda  Yeltsin %35, rakibi Zyuganov ise %32 oranında oy almış, yapılan ikinci turda Yeltsin oyların %53,8’ini alarak ikinci kez devlet başkanlığı seçimini kazanmıştır.

Garip olan ise, Yeltsin Ocak 1996’da seçim kampanyasına başladığında Rus halkının ona olan desteği sadece %6 seviyesindedir. Peki ne olmuştur da altı ay gibi kısa bir sürede Yeltsin’in oy oranı %53,8 seviyesine çıkmıştır.

Ceplerim Para Dolu

ABD Başkanı Bill Clinton devreye girerek Uluslararası Para Fonu’nun (IMF-International Money Fund) Rusya’ya 10,2 milyar ABD doları borç vermesini sağlamış ve Yeltsin bu paranın bir kısmını seçmenlere dağıtmıştır. Yeltsin, seçim kampanyası için gittiği kentlerde toplanan kalabalığa sık sık ceplerinin parayla dolu olduğunu söylemektedir.

Aralarında Clinton’un Arkansas eyaletindeki seçim kampanyasına liderlik eden Richard Dresner’in de olduğu üç Amerikalı danışman Yeltsin’in seçim kampanyasını  desteklemek üzere Moskova’ya gitmiştir.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndan seçim güvenliğini izlemek için görevlendirilen ekibe başkanlık eden Michael Meadowcroft sonradan yaptığı açıklamada büyük seçim hilelerinin yapıldığını iddia etmiştir.

Örneğin; uluslararası gözlemcilere göre seçmen sayısı 500,000’den az olan Çeçenistan’da bir milyon seçmen oy kullanmış ve Yeltsin oyların %70’ini almıştır. Oysa Yeltsin, Çeçenistan’daki zalim savaşın sorumlusudur ve acımasızca Çeçenistan’ı bombalayan adamdır.

Yeltsin’in ilk devlet başkanlığı döneminde uyguladığı ‘‘ŞOK TERAPİ’’ nedeniyle Rus halkı çok zor durumdadır, Rus halkı ekonomik reformların oligarkların çıkarına olduğunu düşünmektedir. Rus halkının gözünde uygulanan sözde ekonomik reform paketi terapiden ziyade tam bir şoktur.

Yeltsin ilk döneminde giderek daha otokrat bir lidere de dönüşmüştür. 1993 yılında parlamento binasına tanklarla yapılan saldırı ve yürütmenin yetkilerini artıran anayasa değişiklikleri, muhaliflere yapılan baskılar onun baskıcı tutumunun örnekleridir.

Tavuk Diplomasisi

Amerika’da tavuk endüstrisinin %40’ı Arkansas eyaletindedir. Clinton ve Yeltsin çok iyi arkadaştırlar ve Clinton onu Amerikan tavuk ürünlerinin Rusya’ya satılmasına izin vermeye ikna eder. Clinton’un en büyük finansörlerinden biri olan Don Tyson, Arkansas merkezli tavukçuluk devi Tyson Food Inc. şirketinin sahibidir.

NATO Genişlemesi

İki lider 1995 yılında bir  araya gelir. Clinton, NATO’nun genişlemesi konusunda bir Amerikan planı olduğunu, önce bir çalışma yapılacağını, ve 1996 yılının işlk yarısında sonuçların inceleneceğini açıklar. Rusya devlet başkanlığı seçiminin yapılacağı Haziran 1996 öncesinde NATO’nun Rusya’ya doğru genişlemesinden endişelenen Yeltsin, adeta Clinton’a yalvararak ondan NATO genişlemesini ertelemesini ister.

 Yeltsin & Abraham Lincoln

Boris Yeltsin’e desteğini abartan Clinton, Çeçenistan savaşı hakkında yaptığı bir konuşmada; Abraham Lincoln’ün hiçbir eyaletin Birlik’ten ayrılmaması için verdiği mücadeleyi hatırlatarak Yeltsin’in Çeçenistan katliamını Lincoln’ün Amerikan İç Savaşı’nda verdiği mücadeleyle aynı olduğunu ima etmiştir. Oysa Bill Clinton yönetimi Çeçenistan’da neler olduğunu çok iyi bilmektedir.

Sarhoş Yeltsin’in Otelden Kaçışı

Boris Yeltsin, 1995 yılında, Washington kentinde gizli servis ajanlarını atlatarak, iddialara göre sarhoş ve üzerinde doğru dürüst giysiler olmadan, sadece iç çamaşırlarıyla bir pizzacıya gitmek isterken son anda yakalanır. Olaya tanık olanlar gördüklerini ancak 2009  yılında açıklayacaklardır. Benzer birçok olay görmezden gelinir, alkolik Yeltsin’in 1996 yılında yapılacak seçimi kazanması gerekmektedir.

Yeltsin’e Halk Desteği

1990’lıyıllar Rusya için hiç iyi zamanlar değildir. Hiperenflasyona ilave olarak Rus halkına ait milyarlarca dolar; fabrikalar, madenler ve çiftlikler gibi kamu varlıklarının beceriksizce özelleştirilmesi yoluyla çalınmıştır.

1995 yılı milletvekili seçimlerini kazanan Komünist parti Duma’da çoğunluğu elinde tutmaktadır. 09 Ocak 1996 tarihinde Çeçen isyancıların Dağıstan krizinde Yeltsin’in tepkisi başarısızlık olarak görülmektedir.

1990’lı yıllarda enflasyon ve ekonomik çöküş altında ezilen Rus halkı.

Boris Yeltsin’e olan halk desteği öylesine zayıftır ki dış yardımların dahi seçimi kazanmasına yetmesi imkânsız gibidir ve seçimi kaybedeceği kesindir. Ancak en büyük rakibi olan Gennady Zyuganov ABD çıkarları için bir tehdittir ve önü kesinlikle kesilmelidir.

Rus halkının %60’ı Yeltsin’in burnuna kadar yolsuzluk batağına saplandığına, %65’i ise ekonomiyi enkaza çevirdiğine inanmaktadır. Devlet memurlarının ücretleri ödenememektedir. Amerikalı üç danışmanın ona seçim kazandırmak için önlerinde yapacak çok işi vardır.

Yeltsin Ülkenin Çektiği Acıları Biliyor

02 Nisan 1996 tarihinde Yeltsin seçim kampanyasını başlatacaktır, dokuz maddeden oluşan bir seçim mesajı hazırlanır. Yeltsin Rus halkına ülkenin içinde olduğu zorlukları anladığı mesajını verecektir. Rus halkına evlerinde televizyonları  başında hitap edecektir. Amerikalı danışmanlar kadınlar ve gençlerin de Yeltsin’in yanında yer almasını istemektedir. Birçok Rus Yeltsin’in izole edildiğini ve kendi çıkarlarını düşünen bir avuç danışman tarafından etrafının çevrildiğine inanmaktadır.

Amerikalı danışmanların tavsiyesiyle gençlerle bir festivale katılan, ancak abartan Yeltsin, sahnede çılgınca dans ederken.

Amerikalı Danışmanlar

Amerikalı danışmanlar Yeltsin’e 15 dakikalık kısa bir TV konuşması yapmasını da söylerler, bir de şartları vardır; Yeltsin konuşma yapacağı salona girerken büyük bir kalabalık onu alkışlayacaktır. Yeltsin bunların hiçbirisini yapmaz, konuşması bir saatten fazla sürer, her zaman anlattıklarını söyler. Kızı dahi artık kaybettiklerine inanmaktadır.

Amerikalı danışmanların belirlediği seçimi kazanma stratejisi oldukça basittir. İlk olarak Komünistlere karşı tel alternatif olunduğu öne çıkarılacak, ikinci olarak da halka ne pahasına olursa olsun Komünistlerin durdurulması fikri aşılanacaktır.

Rus halkının en çok nelerden korktuklarını belirlerler; uzun kuyruklar, yiyecek kıtlığı ve mülkün yeniden millileştirilmesi Rusları korkutmaktadır, ancak Rus halkını en çok korkutan iç savaş çıkmasıdır. Yeltsin ve yandaşları sık sık kaybetmeleri durumunda kargaşa çıkacağını Rus halkına empoze etmeye başlar. Kargaşa davulları seçimin yapıldığı son ana kadar sürdürülür.

Amerikalı danışmanlar Batı reklam taktiklerini çok iyi bilmektedir. Yeltsin’in büyük kalabalıklara hitap etmesini isterler, mitinglerine devlet çalışanlarının katılması zorunlu hale getirilir. Yeltsin, Rusya tarihinde bir ilk olarak Rus gazilere hizmetleri için teşekkür ettiği bir mektup yollar.

Yeltsin’in eşi Naina’yı seçim kampanyasına dahil ederler ve sürekli olarak ve kesin bir dille Yeltsin’in Zyuganov ile bir tartışma programına katılmasına karşı çıkarlar. Yeltsin’in kaybedeceğini çok iyi bilmektedirler.

Ancak içeride Rus oligarklar dışarıda da ABD Boris Yeltsin’in arkasındadır. Rus oligarklar Yeltsin’in kampanyasına büyük paralar akıtır, muhalefetteki kilit isimleri satın alırlar ve oyları sayan seçim komisyonlarına da para dağıtırlar.

Seçim Sonuçları

Seçimin ilk turu 03 Temmuz 1996 günü yapılır. Boris yeltsin (%35.28), Gennady Zuganov (%32.03), Alexander Lebed (%14.52), Grigory Yavlinsky (%7.34) ve Vladimir Zhirinovsky (%5.8) oranında oy alır. İki hafta sonra yapılan ikinci turda oyların % 53.8’ini alan Boris Yetsin seçimi kazanır.

İkinci tur öncesinde de Amerikalı danışmanlar Komünizm karşıtı söylemin sürdürülmesini isterler. Yeltsin’in neredeyse bütün televizyon konuşmaları geçmişteki Sovyet dönemine ait dehşet hikayeleriyle doludur. İkinci tura katılımın artması için birkaç sahte ilk tur seçim sonucu paylaşılır.  Amerikalı danışmanlar yarışın başa baş gittiğini göstermek istemektedir.

Yeltsin yandaşı medya tarafından nadir olarak ele alınan Yeltsin’in sağlık durumu hariç her şey tıkır tıkır işler.

Mayıs 1996’da Yeltsin’in üç dişli rakibinin güçlerini birleştireceği söylentileri bir krize neden olur. Amerikalı danışmanlara göre bunu başarmaları durumunda Yeltsin’in seçimi kazanma şansı sıfırdır.

İlk turda oyların % 14,52’sini alan Alexander Lebed bir savaş kahramanıdır. Amerikalı danışmanlar Yeltsin’e onu övmesini tavsiye ederler. Arka planda ise Lebed’e Yeltsin’in diğer yardımcıları tarafından desteği için para ödenmektedir. İkinci turun hemen öncesinde Boris Yeltsin, eski  savaş kahramanı Lebed’i ulusal güvenlik danışmanlığı görevine getirir. Amerikalı danışmanlar ve Yeltsin’in yardımcıları işlerini çok iyi bilen adamlardır. Seçim sonrası yapılan bir anket sonuçlarına göre; ilk turda savaş kahramanı Lebed’e oy veren seçmenlerin %56’sı ikinci turda oyunu Yeltsin’e vermiştir.

Boris Yeltsin 09 Ağustos 1996 tarihinde yemin ederek görevine başlar, ancak hastalığı ikinci dönemi tamamlamasına engel olacaktır. 31 Aralık 1999 tarihinde istifa ederek yerini Vladimir Putin’e bırakır.