Zavallı (!) İsrailli Yahudiler

Telegram, Instagram ve Tik Tok medya platformlarında paylaşılan kanlı video görüntülerini izleyen İsraillilerde travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) vakaları görülmektedir.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 09 Ocak 2024

İsrail bombardımanında hayatını kaybedenlerin toprağa verilişi, 22 Kasım 2023, Khan Younis. Fotoğraf: Mohammed Dahman/AP

İsrail Kayıpları

Hamas terör örgütünün 07 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirdiği koordineli saldırılarda yaklaşık 1,200 İsrailli hayatlarını kaybetmiştir. Ölen 1,269 İsrail vatandaşının çoğunluğu; yaşları 18-25 arasında olan erkek askerlerdir.

1,269 İsrailli kurbanın 816’sı sivil, 59’u emniyet güçleri mensubu, 382’si asker ve 13’ü de acil durum hizmetleri personelidir. 1,269 kurbandan %21.9’u (278) kadın, %57,9’u (735) ise erkektir, kurbanların %20.2’sinin (230) cinsiyeti ise belirlenememiştir.

Ölen İsrailli Yahudiler arasında, İsrail ordusu tarafından vurulan üç İsrail vatandaşı rehine de bulunmaktadır. İsrail ordusu, ellerinde beyaz bayraklarla kendilerine doğru koşan ve yardım isteyen üç İsrailli rehineden ikisini, yaklaşık 100 metre mesafeden sniper ile öldürmüş, yaralanan üçüncü rehine ise tabur komutanının emrini dinlemeyen bir asker tarafından öldürülmüştür.

Filistin Kayıpları

Hamas terör örgütünün saldırısının ardından İsrail ordusu tarafından orantısız güç kullanılarak ve Uluslararası İnsancıl Hukuk, Savaş Hukuku ve Angajman Kuralları ihlal edilerek Gazze’ye yapılan saldırılarda ise  kesin olmayan verilere göre en az 22,835 Filistinli hayatlarını kaybetmiştir.

Kayıpları takip eden ve kayıt altına alan tek kurum olan, Gazze Sağlık Bakanlığı verilerine göre; 07 Ekim 2023 ila 07 Ocak 2024 tarihleri arasında ölenlerin yaklaşık %70’i kadın ve çocuklardır. Aynı dönemde 58,416 Filistinli de yaralanmıştır.

İllüstrasyon: THE NEW ARAB

Gazze Sağlık Bakanlığı verileri her ne kadar halen sürmekte olan savaşta tam doğru olmasalar da, kayıpların genel sayısı hakkında güvenilir bir kaynaktır. Geçmişte yaşanan çatışmalarda; Sağlık Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler (BM) kayıp sayılarını gösteren tablo aşağıdadır. Rakamlar görüldüğü gibi büyük oranda birbirini tutmaktadır.

Euro-Med İnsan Hakları İzleme 2021 yılı raporuna göre ise; çatışmalar öncesinde Gazze’de yaşayan çocuklarda %33 olan TSSB oranı, çatışmalar sonrasında %91,4’e yükselmiştir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Tel Aviv Üniversitesi araştırmacılarına göre; 07 Ekim Hamas saldırıları sonrasında yetişkin İsrailli Yahudilerin %23’ü travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşamaktadır. Karşılaştırma için, İkiz Kuleler saldırısı sonrası New York kentinde yaşayan Amerikalılarda benzer semptomlar görülenlerin oranı sadece %7.5’tir.

Tel Aviv Üniversitesi, Stanford ve Wizermed şirketi  tarafından yürütülen araştırmada; 07 Ekim 2023 sonrası yetişkin İsraillilerin akıl ve psikolojik verilerini toplamak maksadıyla akıllı saatler ve yazılımlar kullanılmıştır.

İsrail Savunma Kuvvetleri’nin ilk dört kadın tank komutanı, Zırhlı Birlikler Komutanı Tuğgeneral Guy Hasson ile kameralara poz verirken. Yapılan başka bir araştırmaya göre; İsrailli askerlerde TSSB oranı %1,5 iken dünya genelinde askerler arasında bu oran %2-17 arasında değişmektedir. Fotoğraf: IDF

Araştırmacıların iddialarına göre; 07 Ekim 2023’teki koordineli terör saldırıları, çok feci vahşetlerle sonuçlanmış ve 2023 İsrail-Hamas savaşının başlangıcı olmuştur.

Ana akım ve sosyal medyada savaşla ilgili paylaşılan aşırı ayrıntılar ve grafik görsellerle karakterize edilen yoğun haber trafiği, izleyicileri korkunç olaylarla içiçe olmak ve tanıklık etmek zorunda bırakmıştır.

Şiddet olaylarına dolaylı maruz kalmanın stres, kaygı ve travma sonrası semptomların ortaya çıkmasını ne ölçüde etkilediği belirsizliğini korumaktadır.

Solda siper alan İsrailli bir kadın, 11 Ekim 2023, Ashkelon. Fotoğraf: Leo Correa/AP, sağda ise bir cenaze törenine katılan İsrailliler. Fotoğraf: Ariel Schalit/AP

Araştırmada; 4.797 katılımcıya akıllı saat verilerek günlük anketleri doldurması istenirken, ülke çapında 2.536 katılımcıyla yapılan bir klinik araştırmayla da desteklenmiştir.

Araştırmanın sonuçlarına göre; şiddete doğrudan maruz kalmayan katılımcılar arasında TSSB yaygınlığının %22,9-36,0 arasında, orta ila şiddetli anksiyete yaygınlığının ise %22,9-55,32 arasında olduğu tahmin edilmektedir.

07 Ekim öncesi ve sonrası yapılan 752.057 adet günlük anket sonuçlarının da, siyasi anlaşmazlıklar, COVID-19 salgını ve geçmişteki silahlı çatışmalara göre kıyaslandığında, 07 Ekim sonrası daha yüksek stres düzeyleri gösterdiği belirlenmiştir.